TOS TERCHIN
NG’ATUTIKAB YAHWEH
AK CHEBO MUSA ?
1Latorinik2:3 Ak irib koyomisetab Yahweh Elohim nengung iwendote ortinwekyik, irib konetisiosiekyik ak ngatutikyik, ak kiruogutikyik, ak baornatosiekyik, kou choto kigisir en Ngatutietab Musa, si kiberurin en tugul che iyae en oldo tugul ole iwendi.
Kanisosiek, kotinyei konetisiosiek che terjin. 'Church of God 7th Day ak Adventist’ kotinye konetisiet ne len; Miten Ngatutik koyoob Aeng che kiga kigochi Israel en Sinai :-
(1) Ko kigon Elohim Ngatutik 10 kityok; ak kosoman Ne.K.Nga. 5:22
(2) Kotes Musa Ngatutik alak che kima ko miachen; ak kosaman Ese. 20:25 ak Gal. 3:19.
Konetisioniton kotesei tai kole; Kin kigartat Yahshua Messiah, kobirji “kimurtoiyot” ngatutik che kitesei Musa, ak kosoman Kolosaik 2:14-16; si korib bikab arorutiet ne leel Ngatutik 10 KITYOK. Tesei tai konetisionoton kole; bik che ribei betusiekab igorwek che miten A.Lawik 23, komiten en arorutiet ne yos.
Konamgei ak chuton ak ngalek alak che miten en konetisionoton; konyolu keteben gei Ngalek cheu chu :-
1 Tos terjin ngatutikab Elohim ak chebo Musa ?
2 Tos kigon Elohim Ngatutik 10 KITYOK ?
3 Tos kites Musa Ngatutik alak ?
4 Tos nyoljin kayonikab arorutiet ne leel, korib ngatutik 10 KITYOK ? anan
5 nyoljin korib ngatutik tugul agoi kasultaetab ngatutiet ege tugul ?
SIRUTIK CHE KIBORUNEN KELE MITEN NGATUTIK KOYOB AENG :
2 Laitorinik 21:8 ak 18:12; ama agochini kelyekab Israel koombenot kogeny koba en emet ne kiagochi kwanisiekwak; ingot korib koyai kou tugul che Kiangat ichek "ak"kou Ngatutiet ne kingat otwokindenyun Musa ichek. Ngolyondoniton ko ngolyot nemi 2 A.Bet.33:8. Sirutichu iton 2 Lai.18:12 ak 21:8; ko ingesoman en bible kou AKJV komo en naet; koboru kou yon terjin ngatutikab Yahweh Elohim ak chebo otwogindenyin Musa. Ingot ko kingat Musa ngatutik che chiget, kotos imugaksei keguren inendet kora; otwogindetab Yahweh ? Bible kou nebo Kalenjin komo tinye ngolyot 'ak' amun kigitesei ngolyondoniton kin kewale bible kwo kutitab kingeresa; niton amunei si kesiren sirutik che tenten "italics" ngolyot "and" en bible AKJV. Ole kisirta bible nebo Kalenjin yuton 2 Lai.18:12 ak 21:8, kotinye koguyet nebo iman; ko ngatutik che kingat Yahweh, ko choton che kingat Musa; otwogindenyin Israel korib.
Ngatutik tugul chebo Yahweh ko kimiten agot en kasartabAbraham; ingekerjin 1Lai. 2:3 ak Taunet 26:5; Amun kigas it kutinyun Abraham, ak kinam kotigonutikyuk, ak karureiy- wekyuk, ak etanutikyuk, ak Ngatutikyuk. Musa ko koboisien Yahweh kosir Ngatuti- choton ak konet Israel korib. Bik alak kobwati kolen kimo komiten Ngatutik agoi kasartab Musa amu en ngolyot nemi Johana 1:17; Amu kigigon Ngatutiet en Musa; kibwa mieindo ak imanit en Yahshua Messiah. Ngatutiet ne mwaei yuton ko ngatutiet ne sirat. Sirutik koboru kole kingatei Musa Israel korib Ngatutikab Yahweh Elohim; Ne.K.Nga.10:12-13, 11:22, 19:9, 30:16, 1 A.Bet.22:12-13. Ngatutikab Yahweh kemwaitaen Musa, amun inendet ne kiboisien Yahweh kosir ak konet Israel; Komongu 35:29, A.lawik 8:36, Koitosiek 10:13, Ne.K.Nga 4:2,5, 5:5, 34:9, Nehemiah 1:7, 8:14, 9:14, 10:29, Kiruogik 3:4, 2 A.Bet.33:8, 2 Lai.18:6, 10:13, 9:23, Malaki 4:4.
Jakobo 4:12 komwaei kole; Ne konu Ngatutiet ak koruochi ko agenge. Inendet ne imuchi kosor ak komuchi kongem. Iboru yuton kole Elohim INEGEN ne konu Ngatutik; mami age. Isaiah 33:22; Amun Yahweh ko kiruogindenyo, Yahweh ne konech Ngatutik, Yahweh ko Laitoriandenyon; Inendet ne soruech.
Kiboitinikab Yahweh ko kigimwaitaen boisionik che kiyai, ago mayaei noton kele; boisionik che kiyai ichek ko ki che chuaget, kobaten kibo Elohim.
Karakutit :
1 (A)Isaia 1:1 komwaei agobo Ngangutietab Isaia; Tos amun kigimwaitaen Isaia Ngangutioniton, kotos iboru niton kole bo Isaia Ngangutioniton anan bo Elohim? Tos maoinatet nemi kitabutab Isaia kobo Isaia anan bo Yahweh Elohim ?
2 (B) Jeremiah 1:1; komwaei agobo Ngalekab Jeremia; Tos yaei niton kele ngalek chemi kitabutab Jeremia kobo Jeremia anan bo Yahweh Elohim ?
3 (C)Boisionik 15:15 komwaei akobo Ngalekab Maotik; Tos yaei niton kele kingalalei Maotik ngalekwak anan kingalalei ngalekab Yahweh Elohim ?
Konetik che inetisiei kolen terjin Ngatutikab Elohim ak chebo Musa koyaen kabesiet Ngalek che u chu :-
4 Ne kimwaei Ngatutichoton .
5 Ole kiga kisirji Ngatutichoton.
6 Ne kisirei Ngatutichoton .
7 Ole kiga kinde Ngatutichoton.
Konetichoton komwaei kole; Ngatutik10 kobo Elohim amun; (1) kimwaei Elohim Ngatutichoton (2) kisirei Elohim ngatutichuton (3) ko kiga kisirji Ngatutichoton koik aeng che lebelen (4) ko kiga kinde moinget orit Ngatutichoton (5) ko magites Ngatutichoton. Ko ngatutik alak ko bo Musa amun; (1) kimwaei Musa Ngatutichoton, (2) kisirei Musa Ngatutichoton (3) ko kiga kisirji bukuit Ngatutichoton (4) Ko kiga kinde Ngatutichoton taban en moinget ne kimi Ngatutik tamanu (5) Ko kigitesei Ngatutichoton; ak alak.
Ngalechu ko ingeger kou yon ibestos Ngatutik; kobaten ma miten en sirutik ye mwaei kole kibestos Ngatutik en ortinwek cheu chuton. Kigerei agenge agenge :-
TEBUTIET 1
Tos mwaetab Ngatutik 10, komo tingen gei kiy ak Musa ?
Komongu 19:9 kegasei ngalechu; Ak kilenji Yahweh Musa, kero anyonjinin en boldet ne tuui, si kobiit kogas bik ye angalalun ak koyanin agoi. Ak kimwachi Musa Yahweh Ngalekab bik. Iboru niton kole; ne ki gimwachin Ngatutik 10 ko ki Musa. Israelik ko kimachei Yahweh kogas Ngalalet si koiwei Musa ak koyan inendet kole kiboitiondenyin. Komongu 19:19 kegasei; Ak kingotesak cheetab iriaget kwo barak missing kotwek Musa ak kowolji Elohim en tuget. Kin komwaei Yahweh Ngatutik 10, ko kiga kingat bik komat kosir kiwotet; 19:12, 21,23; kobaten Musa ak Aaron; Kom. 19:14,24. Ye kimwaita Yahweh Ngatutik 10, ko kimwa kou yon mwojin chito akenge; Amechengjigei, Ameyajigei, Amemwa, Ibwat, ak alak. Mangalal Yahweh kou yon ngololjin bik che chang; mamwa kole; Amochengjigei, Amoyajigei, Amomwa, Obwat ak alak. Niton ko amun kingalaljin Yahweh Musa ko chito ne tai, ko Israelik igo ko ki bik chebo aeng; Komongu 19:9.
En Ne.K.Nga.5:4-5; Kingalalwok Yahweh kimni en tulwet en mat, ( Kiatonon en kwenungwong ak Yahweh en betunoton, si aboruok ngolyotab Yahweh: amun kioiyweisie amu mat, ak kimaotogoste tulwet; ) kolenjok .Yuton ak 5:22-28 kongalale Musa kotok kole kimo ko agenge ak Israel kin kegonu Ngatutik 10; kimiten Elohim ak Musa komosto agenge en Sinai, ko kimiten Israel komosto ingo. Ker ngalechu en Ne.K.Ngatutik:-
1 kiobwa origu otononse; 4:11
2 Kingalalwok Yahweh komi kwenutab mat; 4:12
3 Ak Kimwawok kayomisenyin ; 4:13
4 Kigonin igas kutinyin ne kimongunen kipsengwet; 4:36
5 Kingalalwok Yahweh kimni en tulwet en mat; 5:4
6 Kimwachi Yahweh tuiyengwong komugul ngalechu; 5:22
Korokutiet:-
En tuiyetab emet; ne miten ‘president’ ak kandoik kou PC; ko yon machei ‘president’ Kogochi bik Ngatutiet ne etei keyai kiy; kou kechob maiwek, ko ye mwaitoi ‘President’ Ngatutiet, kou ni; ‘Bwana PC ! , machamtaiyat chobetab maiwek !.’ En niton, ko chito ne kagi kochi ngatutiet ko, PC kogasei bik tugul. Oret neu niton ye igachindoi kandoindet ne o kimnatet (power) kandointet ne mingin. Kiyayak kit neu niton en Sinai. Kigingat Musa kogasei Israel tugul. En yoton, kigachi inendet kimnatet koger gong chi age tugul ne butei Ngatutiet age tugul .
Iboru chuton ko ki kotuiyoindetab bik Musa ak Yahweh ye kin komwaei Yahweh Ngatutik 10. Kimo kogergei Musa ak bik igo. Indo ki agenge Musa ak Israel kin komwaei Yahweh Ngatutik 10, ko kita mwae inendet en Ne.K.Nga; ye kage soman kole :-
1 Kingalalwech Yahweh komi kwenutab mat
2 Ak kimwawech kayomisenyin
3 Kigonech kegas kutinyin ne kimongunen kipsengwet
4 Kingalalwech Yahweh kimni en tulwet en mat
5 Kimwachi Yahweh tuiyenyon komugul ngalechu en tulwet en mat
Iboru chuton tugul kole, ma iman mwaet ne len konetik alak; matingen gei kiy Musa ak mwaetab Ngatutik 10.
TEBUTIET 2
Tos Ngatutik 10 ko kisir Elohim inegen ?
Ak tos kiga kisirji koik aeng che lebelen kityok ?
Ngatutik 10, ko kisir Yahweh en koik aeng che lebelen; Komongu 31:18, 32:16, 34:28, Ne.k.Nga. 4:12 -14, 5:22, 10:4-5 ak alak.Tos iboru chuton kole, masir Musa Ngatutik 10 en bukuit ? Konetik che len Ngatutikab Musa ko kimiten bukuit, komo aroru bukuit noton kole nei . En noton, kobwatei kayanik kolen miten bukuit age ne ter ne kiga sirji Musa Ngatutik; ne kiin konyo Yahshua kobirji bukuinoton ketit .En niton, konyolu koteben gei chi tugul kole; Tos ngo ne kisirei bukuisiechu:- Taunet, Komongu, Atebetap lawik, Koitosiek ak Ne Kibwaten Ngatutik ? kisirei Musa. Bukuisiechuton ko bukuisiekab Ngatutik; che kiga kigon en Sinai. En chito ne iguitos, komo miten bukuisiek alak che ter che kiga sir Musa kobaten bukuisiek che tai mut che miten en bukuit ne tilil.Bukuisiek che tai mut en bible kituitos keguren bukuitab Ngatutik ‘Torah en Hebranik, Pentateuch or book of the law of Moses’ en ingeresa, amun kisirei tugul Musa otwogindetab Yahweh.
En bukuisiechuton kisirei Musa, kotos miten Ngatutik 10 ? Ingot ko Ngatutik 10 ko kimiten koik aeng che lebelen kityok, ko tos nei Ngatutik che kisir Musa en kitabutab Kom. 20:1-17 ak Ne.K.Nga.5:6-21? Kom. 24:3-4,7 komwaei kole; Ak kinyo anyun Musa komwachi bik ngalek tugul chebo Yahweh, ak kiruogutik tugul: ak kiwol bik tugul en kutit agenge kole, kiyaei ngalechoton tugul kamwa Yahweh. Ak kisir Musa ngalek tugul che bo Yahweh ak kingeet karon ko tuui, ak kiteech kaptisisiet en tulwet kel, ak tolochik taman ak aeng, ko u ortinwek taman ak aeng che bo Israel. Iboru yuton kole Ngalek chemi bukuitab ngatutik, ne kisirei Musa ko Ngalekab Yahweh; Kom. 24:7 komwaei kole; Ak kinam bukuitab arorutiet, ak kosomanji bik kogas: ak kile ichek, kiyaei choton tugul kamwa Yahweh, ak kegas it. Bukuitab Arorutiet ne mwaei yuton ko kitabutab Komongu. En Ne.K.Nga. 31:9,24 komwaei en 24 kole; Ak ye kingo kagosir Musa koges ngalekab Ngatutioni en bukuit, agoi kogesgei. Bukuit ne kisirji Musa Ngatutiet en yuton ko bukuitab Ne kibwaten Ngatutik. Tos tinyei bukuiniton
Ngatutik 10 ? Tinyei en 5:6-21.
Tugul en tugul, ko kin kagosir Elohim Ngatutik 10 en koik aeng che lebelen, kongat Musa kosir kora en bukuitab Komongu 20:1-17 ak en bukuitab Ne.K.Nga. 5:6-21, ingekerjin ak Komongu 34:27-28. Ngatutik che kigineten Israel ko che kimiten bukuit; Komongu 24:7, Nehemia 8:8. Ngatutik 10 che kimiten koik aeng che lebelen, ko kimiten moinget orit en ngatutiet, Ne.K.Nga.10:5, Komongu 25:16,21; si koek baornatet. Mo miten en bible ye iboru kole kicham kicheru si kineten bik. Ki kenam moingonoton, ko ki ngoyonditab meet. Kit neu keger orinyin; 1 A.Bet.13:10, 2 Samwel 6:6-7, 1 Samwel 6:19 .Ngatutik che kimiten bukuitab Ne Kibwaten Ngatutik ko kigingat kesir kora en koik amun kibo koigeny ak ichek; Ne.K.Nga 27:3, Joshua 8:32
TEBUTYET 3
Tos Ngatutik che miten bukuit ko Ngatutikab Musa ?
Konetik che ineti kolen ter Ngatutikab Elohim ak chebo Musa; kosomani sirutik alak, koma somani alak, en ingeresa kelen “selectively” kou Boisionik 13:39, yeityo kole; Ngatutikab Musa ko kimiten bukuit, ko chebo Elohim ko kimiten koik. Ingeger mwaoniton, kou yon bo iman, kobaten iboru sirutik koma iman. Tos Ngalek tugul chebo Elohim ko kigisirji koik ? Ak tos Ngalek tugul che kigisirji bukuit komo bo Elohim ? Chito ne mwaei kole; Ngalek che miten bukuit koma bo Elohim, konyolu koesyo kora bukuitab sobondo, amun mo kisirji koik; kobaten kigisirji bukuit; Nga 20:15, Dan.12:1,Kom.32:32
Sirutik ko kimwa Ngatutikab bible en ortinwek che terchin; ama yaei noton kele terchin Ngatutichoton.
1 (a) Kiguuren, Bukuitab Ngatutikab Yahweh :-
En kou kitabutab 2 A.Bet.34:14; Ak ye kingonem fedaisiek che kiga kiib kobwa gotab Yahweh, konyor Hilkia tisiindet bukuitab Ngatutikab Yahweh che kigonu Musa. En Nehemia 9:3 komwaei kole; Ak kitononso en komostanyuan, kosoman bukuitab Ngatutikab Yahweh Elohim nenyuan en kebeberta agenge nebo angwan nebo betut ak kongany tengekwokikwak en kebeberta age ne bo ang’wan, ak kolos Yahweh Elohim nenywa. Ker kora Nehemia 8:8,18, Joshua 24:26 Ne.K.Nga.30:10, 2 A.Bet. 17:9, Ezra 7:12 ak alak. Sirutichuton tugul, koboru kole bukuitab Ngatutik kemwaitae Kainetab Yahweh.
2 (b) Kiguuren Bukuitab Ngatutik :
Ingesoman en kou Joshua 8:34; Ak ye ibata kosoman ngalek tugul chebo Ngatutik, kaberuret ak chubisiet, ko u tugul che kigisir en Bukuitab Ngatutik. En Nehemia 8:3; Ak kisoman Ng’atutichoton en taitab komosto ne baraa ne kimitei taitab ormarichetab beek, koboch karon agoi bet kwen, en taitab murenik ak kwonyik, koboto che kiimuchi koguiyo;ak kiepchi it anyun bik tugul bukuitab Ngatutik. Ker kora Ne.K.Nga. 28:61, 29:21 ak alak.En Ne.K.Nga.29:2o,27 keguren bukuit. Iboru chuton tugul kole; bukuit ne miten Ngatutik keguren kora Bukuitab Ngatutik.
3 (c) Kiguuren Bukuitab Ngatutikab Musa :
En kitabutab Joshua 8:31; Kou ye kingat Musa otwokindetab Yahweh lagokab Israel, kou ye kigisir en bukuitab Ngatutikab Musa, kaptisisietab koik che ma kiwai, che ma wai chi en karna: ak kiigochi en yoton Yahweh kagochinoik che kibeelei, ak kiengji kagochi- noik ab kalyet. En Nehemia 8:1; Ak kiiyumgei bik tugul ko u chichak en komosta ne baraa ne kimi taitab ormarichetab beek; ak kilenji bichoton Ezra sirindet koib bukuitab Ngatutikab Musa, che kiga kongatyi Yahweh Israel. Chuton koboru kemwaitaen Musa Ngatutik amun kingat Yahweh Ngatutichoton en inendet.
En Ezra 7:6 kenyoru ngalek; Ngatutikab Musa, che kiga kogochi Yahweh, Elohim Israel. En Ezra 7:12, keguuren Ngatutichoton; Ngatutikab Elohim nebo kipsengwet. En Nehemia 8:1 keguuren bukuitab Ngatutikab Musa, si en 8:3 keguuren bukuitab Ngatutik, si en 8:8 ak 9:3 keguren bukuitab Ngatutikab Elohim. En Luka 2:22-23 kenyoru ngalek; Ngatutikab Musa koga kiguuren kora Ngatutikab “kiptaiyat” Elohim.
Tugul en tugul, ko Ngatutikab Yahweh keguren kora en sirutik; Ngatutikab Musa; amun kigiboisien inendet kin kegonu Ngatutichoton; materjin Ngatutikab Elohim ak Ngatutik chebo Musa kou ye ineti kanisosiek alak.
TEBUTIET 4
Tos iboru Ne.K.Nga.5:22 kole kingat Elohim Ngatutik 10 kityok ?
Konetik che mwaei kolen Ngatutik 10 kobo Elohim ko Ngatutik alak kobo Musa, kosomani Ne.K.Nga.5:22; Kimwachi Yahweh tuiyengwong ngalechu tugul en tulwet en mat ak en boldet ak imenindo ne o, en kutit neo: ak kimates alak.Ak kisirji koik aeng che lebelen, ak kogonan.En yoton komwa konetichoton kole ngalek “kimates alak” en yuton koboru kole ngatutik 10 kityok che kingat Elohim en Sinai, ko Ngatutik alak ko kinyon kongatei Musa inegen. Ngalechu ko ingekas kou yon bo iman, kobaten rartoi ingesoman yuton Ne.K.Nga 5:22 – 33 ak Komongu 20:18 – 21 kou ye u;en ingeresa kelen ‘in context’.Konetichoton kowelwele yuton.
1 Kit ne nyolu keteben gei ko; kilian asi mata kotes tai Elohim komwachi Israel Ngatutik, ye kin kagomwa Ngatutik 10 ?
En Ne.k.Nga 5:23-31; Ak kingogas kutit ne kimongune mesundeito, ye kilale tulwet, orikya anyun agot bounikab ortionwekwok ak boisiekwok (24) ak kiole,ogeero, kaiboruech Yahweh Elohim nenyon lilindanyin ak etunatenyi, ak kagegas kutinyin komongune mat: kagenai rani kele ngalaljindos Yahweh ak chi, ak kosob. (25) Kalya anyun si kebegu? amu iwongwech mai o : ngot kegas kogeny kutitab Yahweh Elohim nenyon kebegu. (26) chi ngo en bik tugul ne kigas kutitab Elohim ne sobei, kongalali en mat, ko u ye kagigas, ak kosob ? (27) Rikte inye, si igas tugul che mwaei Yahweh Elohim nenyon: ak inyo imwawech tugul che mwaun Yahweh Elohim nenyon; si kegas ak keyai. (28) ak kigas Yahweh Ngalekwok ye kiongalalwa; ak kilenja Yahweh kaagas ngalekab bichu che kamwaun: miachen tugul che kamwa. (29) kata mie nda katinyei muguleldo ne u noto, si koiywea, ak korib kotugul ngatutikyuk tugul, si komieit en ichek, ak en lagokwak agoi ! (30) Ui ilenji, oweekyige emaisiekwok. (31) Ago tonon inye en yu ami ak amwaun tugul, ak konetisiosiek, ak kiruogutik, che ineti, si koyai en emet ne agochini konyaban. En Komongu 20:18 -23; Ak ye kingogeer bik tugul kalyelosiek ak tulwet ne iyeni, ak kogas tuletab ilotik ak cheetab iriaget, kobotanso, ak kotononso en ole loo (19) ak kilenji ichek Musa, Ngalalwech inye, si kegasin: ago amengongalalwech Elohim si ma kibegu (20) Ak kilenji Musa bik, Amoiywei; amu kanyo Elohim kotiemak , si kotebe taingwong kaiyweisinyi ne oiywei inendet, si moyai tengek (21) Ak kitononso bik en ole loo ak kirikta Musa ole mi Elohim en boldet ne tuui.
Yuton koboru kit ne kiyayak kin kotesei tai Elohim komwaei Ngatutikyik :
1 (1) Ko kibotanso bik ak kotononso en ole loo; Kom. 20:18,21
2 (2) Ko kisom bik komata kongalal Elohim kogasei ichek, kobaten Musa, amu en
kaiweisiet si mabek; Kom.20:19, Ne.K.Nga. 5:23-27.
3 (3) Ko kiiyan Elohim sometab bik; komata kongalal kogasei ichek kibni;
Ne.K.Nga. 5:28-30.
4 (4) Ko Ngatutik 10 komo Ngatutik tugul chebo Elohim; Ne.K.Nga. 5:25, 27, 31.
En chuton tugul, ko kin kosom Israelik Musa komata kotestai Elohim en Ngalalet kogasei ichek kimni, ko kigas Elohim ngalechoton ak koyan; en yoton ko mata kotes ngalalet kogasei Israelik kimni; Ma kele mata komwa ngatutik che kimache kogochi ichek; Ne.K.Nga 5:28, 31
Karakutiet :-
En tuiyet, ko yon inetisie Amdoindet, komuche kosom kayonik kotonon tuiyet (en amunei ne kabiit). Ingot koyanji Amdoindet kayonik somenyuan kotonon tuiyet; koma kotesei tai en Amdaet en yoto. Tos amun mata kotes ngalek alak Amdoindet, koboru niton kele kaga kotar konetisiet ?
TEBUTIET 5
Tos miten Ngatutik che kiga kigochi Israel en Sinai che kimo komiachen; Esekiel 20:25 ?
Konetik che ibestos Ngatutikab Bukuit ne tilil, komwaei kole, Ngatutikab Elohim ko ki miachen ak kobo katiaget ak kosoman Jakobo 2:10- ak kole ko Ngatutikab Musa ko kimo komiachen ak kosoman Ezekiel 20:25. Ingekas Ngalechuton kora kou yon bo iman. En noton kegerei sirutichuton en ye u “in context” si kotook kit ne Ngalalen.
Tos ngalolen Jakobo Ngatutik 10 kityok ?
Jakobo 2:8-12; Ago ngot osulde Ngatutietab Kaplaitoriat, ko u ye mwaei sirutik kole cham chitab kokwengung ko u ye ichamdoige, oyae ne mie; Yuton ko kimwaji Jakobo tupchosiekyik kochomyo ko u ye mwaei sirutik. Sirutik che mwaei Jakobo en yuton ko che miten en bukuisiek chon kilen “Arorutiet Ne Yos” amun kitom kesir bukuisiek chon kilen “Arorutiet Ne Leel” en kasartab Jakobo; 44 CE – 50CE. Tos sirutik achon en ngatutik 10 che mwae kole; cham chitab kokwengung kou ye ichamdoigei ? Momiten. En Matayo 22:34-39; Ago ye kingokas parisaik kole kagonam kut ngalekyik Sadukaik, koyumgei (35) Ak kiteeben inendet age en ichek, ngomotiotab ngatutik, kotiemei inendet (36) kole, konetindoni, ngoro ngatutiet neo en ngatutik (37)Ak kilenji, cham Kandoindengung Yahweh en muguleldangung komugul ak en sobondangung komugul, ak en ngomnatengung komugul (38) nito ngatutiet ne o ak ko ne bo tai (39) ak nebo aeng ne kergei ak nito ko ni, cham chitab kokwengung ko u ole ichamdoigei (40) Tononie Ngatutik tugul ak maotik Ngatutichu aeng.
Togu en yuton kele chomiet ko Ngatutiet; Matayo 22:37-39. Tos miten Ngatutioniton en Ngatutik 10 ? Momiten, kobaten Miten en Bukuit ne kisirei Musa; Ne.K.Nga.6:5; Ak kanyol icham Yahweh Elohim nengung en mugulelda- ngung tugul, ak en sobondangung tugul ak en kimnatengung tugul. Miten nebo aeng en A.Lawik 19:18,34; Ameyaakyi mugetut anan isus ngal agobo lagokab biguk, ago cham chitab kokwengung ko u ye ichamegei :A Yahweh (34) Igeitu toondet ne mengisiei kobotok ak ne kisikyin ga, cham inendet kou ye ichamege; amu kio toek en emetab Misri:A Yahweh Elohim nengung. En Matayo 22:40, ko kiibor Yahshua kole Ngatutik tugul; agot Ngatutik 10 kotonone Ngatutichuton aeng bo Chamyet, ker kora Romanik 13:9,ak Galatiek 5:14.
En Jakobo 2:9; Ago ngot otiytii bik, ko kaoyai tengekto, koruokwok Ngatutiet kole o bistoik; 1Johana 3:4. En yuton, ko kiitechi Jakobo tupchosiekyik komat kotiytii bik amu ngeyai kiiton ko kagebut Ngatutiet. Tos mi ano en Ngatutik 10 ye etei ketiytii bik ? Mamiten; kobaten miten en bukuitab Ngatutik ne kisirei Musa; Ne.K.Nga 1:17; Amotiytii bik en kiruoget; ogasyin ne mingin ak ne o kogergeit; amoiywei togoch nebo chi amu bo kiruoget Elohim: ak ngolyot ne katemenak, oibwa,si agas. Ker kora A.Lawik 19:15 ak Komongu 23:3.
En Jakobo 2:10; Amu chito age tugul ne ribei Ngatutiet komugul, ak kobut en Ngolyot akenge konamei kiruoget en tugul. Yuton komwajin Jakobo tupchosiekyik korib Ngatutik tugul. Tos ano en Ngatutik ye Ngatei kerib Ngatutik tugul? Kinyoru Ngatutioniton en bukuit ne kisirei Musa en kou Ne.K.Nga. 5:33; 6:25, 27:26 ak alak .
En Jakobo 2:11; Amun inendet ne kimwa kole, Amoipge, ko kimwa agine kole, Amerumisie, noton anyun, ngot ko meyai ibetab gei, ak irumisie ko kaiegu bistoindetab Ngatutiet. Chuton ko Ngalek chemi Ngatutik 10, che kigasir Elohim en koik aeng ak kongat Musa kosir en bukuitab Komongu 20:13, 14 ak Ne.K.Nga.5:17, 18. En chuton tugul; kotogu ko kimwaji Jakobo tupchosiekyik korib Ngatutik tugul, mo korib Ngatutik 10 kityok; Ngatutichu :-
1 komat ketiytii bik, Jakobo 2:1-8, 9, Ne.K.Nga.1:17
2 Kechomio; Jakobo 2:8 , A.Lawik 19:18
3 Kerib Ngatutik tugul; Jakobo 2:10, Ne.K.Nga 5:33
4 Komo kiyai ibetab gei ak komat kerum chi ; Jak.2:11, Kom. 20:13,14
Tos Achon Ngatutik che kimo ko miachen ?
Esekiel 20:25 ;Kiagochi anyun kogeny ngatutik che kima ko miachen ak kiruogutik che masobe. Konetik che kirindoi Betusiekab igorwek che kigisir en A.Lawik 23, kosomani yuton ak kole igorwek ko agenge en Ngatutik che kimo ko miachen. Ingegas mwaet neu niton kora kou yon bo iman. Kit ne Nyolu kenai konamgei ak siraniton ko; (1) Tos en kasarta ainon ye kigikachin Israel Ngatutichuton ma miachen (2) en amunei si kigochi ichek Ngatutichuton ma miachen ?
En yuton Esekiel 20:11-13; Ak kiagochi ichek Ngatutikyuk, ak aborji kiruogutikyuk, che ngo yai chito kosobei en choto (12) Kiagochi ichek kogeny Sabatoisiekyuk agichek, koek kaborunet en kwenunyu, ane ak ichek, si kibiit konai kole a Yahweh ne itabani ichek (13) ago kiingelelja gotab Israel en Ongatet: ma bendate Ngatutikyuk, ak kiesio kiruogutikyuk, che ngo yai chito kosobei en choto; kiimuruon Ichek mising sabato- isiekyuk: kiamwa anyun ale, arongjini ichek en ongatet neregekyuk che ngwonen si ages ichek..Yuton koboru kole kin kimut Israel komong en Misri,ko kiigochi Elohim ichek:-
1 (1) Ngatutikyik ak kiruogutikyik che ingeyai kesoben
2 (2) Sabatoisiekyik koik kaborunet en inendet ak ichek. Sabatoisiechoton
ko tugul chemi A.lawik 23.
3 (3) Ko kiesyo Israel kobendete Ngatutichuton bo Yahweh ak Komuruon
sabatosyekyik; Esekiel 20:11-13
Esekiel 20:16; Amu kiesio kiruogutikyuk, ama bendate Ngatutikyuk ak komuruon
Sabatoisiekyuk: amu kiisubot mugulelwekwak kanomonikwak. Iboru niton ko kiot Israel kanomonik ak kobakach Yahweh. Amun en noton kiesyo Israel Ngatutik, Kiruogutik ak sabatoisiek chebo Yahweh, ko kinerekyi Yahweh Israel ak koyesta ichek en bororiosiek;
Esekiel 20:21-23; Ago kiingelelja agichek lagok: ma bendate ngatutikyuk anan korib, koyai, kiruogutikyuk che ngo yai chi kosobe en choto;kiimuruon ichek sabatoisiekyuk: amwa anyun ale arongjini ichek neregekyuk che ng’wonen si kobiit ayai neregekyuk kosulda en ichek en ongatet (22) ago kiaiste eunyu, kiaboisie amu kainenyu, si ma kimuruon en taitab bororiosiek che kigeeronu ichek amutu komong (23) Ak kiangwerere ichek eunyu en ongatet si kobiit ayesta ichek koyom emotinwek;
Tos en amun nee si koyesta Yahweh Elohim,Israel koyom Emotinwek ?
Esekiel 20:24; Amu ma yai kiruogutikyuk, ago kiesio Ngatutikyuk, ak kiisuboti konyekwak konomonikab Kwanisiekwak.
Kin koyesta Yahweh Israel koba bororiosiek; amun kiesyo Ngatutikyik, kiruogutikyik ak sabatoisiekyik che kigangat ichek en Sinai, kosuldaen ichek en bororiosik ngatutik che ma miachen ak kiruogutik che ma kisoben. Choton che Ngalolen Esekiel 20:25; Kiagochi anyun kogeny ng’atutik che kima ko miachen,ak kiruogutik che ma kisoben. Ng’atutik. kiruogutik ak sabatoisiek che ki kagigochi Israel en Sinai ko ki kisoben kou ye kamwa yuto Esekiel 20:11,13,21.Tos achon Ngatutichoton ma kisoben? En Ne.K.Nga 28:64; Ak koiyestak Yahweh obe bororiosiek tugul, koboch tabanda age nebo ngwony agoi tabanda age; ak iot kanamonik en oloton che bo ketik ak chebo koik che mengen, inye, anan kwanisieguk.Ker kora Jeremia 16:10-13.Ng’atutik che isubi bororiosiek en otetab kanomonikyuak ko Ng’atutik che mo kisoben. Ng’atutikab Yahweh tugul kesoben; Ne.K.Nga 8:3; Ak kiiminginin, kigonin koamin rubet, ak kibaenen mana, che kima inai, agot kwanisieguk; si kogonin inai ile masobe chi en amdit kityo, ago sobei chi en kiy age tugul ne mongunen kutitab Yahweh. En chuton tugul ko, ingesoman Esekiel 20 en ole u “in context” koma miten Ng’atutik Che kiga kigochi Israel en Sinai che kima ko miachen kobaten; kin koesyo Israel Ng’atutikab Yahweh che kiga igochi en Sinai, ko kiiyesta Elohim ichek koba bororiosik; en bororiosiek, konyor ichek Ng’atutik che ma miachen ama kisoben.
TEBUTIET 6
Tos kiiboru nei emait / got ne kituyechin ?
Tos kiiboru nei Moingetab arorutiet ak tuguk che kimiten orinyi ?
Konetik che ibestos Ng’atutikab bukuit ne tilil, komwaei kole Ng’atutik10 kobo Elohim amun kimiten Moinget orit; Komongu 25:16,21, Ne.K.Nga 10:5. Ak kotes tai kole; ko Ng’atutik alak ko kibo Musa amun kimiten taban en Moing’et; Ne.K.Nga 31:26. En bukuit ne tilil tugul; koma miten ye ibestos Ng’atutik en oret ne u niton. Tos tuguk tugul chebo Yehweh ko kiginde moing’et orit ? Ak tos tuguk tugul chemo miten moing’et orit koma bo Yahweh Elohim ?
Tuguk che kimiten Moing’et orit :-
En kitabutab Hebranik 9:3-4; Ak kingesiir anget nebo aeng, ne kigioiye got, ko kimi emait ne kiguure ole Tilil kosiir tugul; (4) ne tinyei kapkorosutab tahabu ak moingetab arorutiet ne kigilige tahabu komoswek tugul, ole kimi teret nebo tahabu ne kimi mana, ak kiroktab Aron ne kiingati, ak koik che bo arorutiet. Ingot komwa chi kole; bo komonut Ng’atutik10 kosir Ng’atutik alak che kimwa Yahweh; en amun kigaginde Moinget orit; konyolu komwa kora kole bo komonut (1)Teret nebo tahabu ne kimi mana, amun kimiten ak inei moinget orit. (2) kiroktab Aron ne kiingati, amu kimiten ak
inei moinget orit. Tos iyani konetik che ibestos Ng’atutik komwa kou ni ?
Kiiboru nei emait / got ne kituyechin ?
Komongu 40:1-6, 21 koboru ko kingat Yahweh Musa kolumda got / emait ne kituiyechin ak komwachi inendet ngatutik konamgei ak tuguk che kinyolu kinde koyoton. En ngatutichoton, ko kingat Yahweh Musa konde moingetab baornatet goyoton orit. En Komongu 29:42-43, 33:7 koboru kole ki goyoton / emainoton ye ki tuiyechin Yahweh ak Musa ak Israel si kongalalji Yahweh Musa. Ye tuyechin Elohim ak bik, ko ki kiborunen emait; agot en betusiek che bwanei. Esekiel 37:27; Tebyei aginei emainyu koboto ichek; ak aegu Elohim nenyuan ak koik ichek bikyuk. Ngangutiet 21:3; Ak kiagas kutit neo komongune Ngecheretab Laitornatet kole, ogeero, mi emaitab Yahweh ak bik ak kotebyei Yahweh inendet ak ichek, ak koek Yahweh nenywa: Maoinatosiechu aeng kotoma kosulta.
Iboru chuton ko; mengisietab Yahweh Elohim ak bikyik, ko kigibarunen emait ne kiga kingat Musa kolumda. Emait ne kituyechin, keguren kora; Emaitab Baornatet; Koitosiek 9:15; Ak kituch boldet got en betunoto ne kigilumdae goyoto, noto emaitab baornatet ; ak kimi baragutab got boldanato koskoleny, ak kigergeit ak mat agoi koeech. Ker kora en Koitosiek 10:11, 17:8, 2 A.Bet.24:6 ak Boisionik 7:44. Iboru nito ko; emait ne kituyechin; ko ki baornatet ne tai (testimony or witness) nebo Arorutiet / Kayomiset ne kiyai Yahweh ak Israel en Sinai.
Kiiboru nei Moingetab Arorutiet ?
En A.Lawik 16:2; Ak kilenji Yahweh Musa, Mwachin Aron ngetab komet, si manyonei atkai tugul ole tilil orit nebo anget ne kigioiye got, en taitab keruetab rirenet ne mi moinget barak; si mame: amu amongu en boldet en baragutab keruetab rirenet.
Arorunet :Ole kigisir en bible nebo kalenjin ngalek; keruetab rirenet ko
Kigisir en Bible ‘King James’ ngalek ‘mercy seat’, che ingewal
Kolen Ngecheretab rirenet.
Yuton koboru kole; kimongu Yhwh Elohim en boldet en baragutab keruetab / Ngecheretab rirenet. Kongeten tai, ko ye mongjin Yahweh bik; komongu inendet en boldet; ker kou en Komongu 19:9, 20:21. Tun konyonei Yahshua kora; ko tun nyonei ak bolik, Matayo 24:30, Ngangutiet 1:7.
Komongu 25:21-22; Ak inde keruanaton bo rirenet baragutab moinget;ak inde moinget irit baornatet ne tun agonin (22) ak ketuiye ak inye en iloton, ak kengalal ak inye ko katebe keruanoto bo rirenet barak, ami kwenutab kerubisiek aeng che mi baragutab moingetab baornatet, amwaun tuguk tugul che angatin agobo lagogab Israel.
Koitosiek 7:89; Ak kingwo Mosheh Emait ne kituyechin kwo kongalal ak inendet, kogas anyun kutit kongalalji ne kimongune baragutab keruetab rirenet ne kimitei moinget- ab baornatet komongune kwenutab kerubisiechoto aeng: ak kingalalji inendet. En niton ko tos kiibaru nei moingetab Arorutiet ? Kiiboru Ngecheretab Laitornatet nebo Yahweh. Hebranik 4:16; Ongerikyin anyun ngecheret nebo mieindo en nyiganatet, si kenyorun rirenetab gei, ak kesich mieindo ne toretech en betut ne kinyalili. En sirutichu, ko kigigure Moingetab Arorutiet; Moingetab baornatet. Tos en amunei ? Amu ki baornatet nebo aeng, nebo arorutiet ne kiyai Yahweh ak Israel en Sinai; ker kora; Komongu 26:34, 30:6, 40:3, 21, A.Lawik 16:13, Koitosiek 4:5, 17:4, Joshua 4:16. Mwaei yuton kora kole kitebe Yahweh keruetab / Ngecheretab rirenet nebo Moingetab baornatet.
Tos kiiboru nei koik aeng che lebelen che kimi Ngatutik 10 ?
En Komongu 31:18; Ak ye kingo kagoges Yahweh Nyalalet ne kingalali ak Musa en tulwetab Sinai, kogochi Musa koik aeng che lebelen chebo baornatet, che kigisire mornetab Elohim, Ker kora komongu 25:16,21, 32:15 ak 34:29. Iboru yuto kole; koik aeng che kiga kisirji Ng’atutik 10; ko ki baornatetab somok; ne kibaoriani Arorutiet ne kiyai Yahweh ak Israel. Komongu 24:7,8; Ak kinam bukuitab Arorutiet, ak kosomanji bik kogas: ak kile ichek kiyaei choton tugul kamwa Yahweh, ak kagas it (8)Yeityo konam Musa korotik, ak koisotebik, kolen, ogeero korotikab arorutiet ne kagoyai Yahweh kobotok en Ngalechu tugul. En Komongu 34:27-28; Ak kilenji Yahweh Musa, sir Ngalechu: amu kagiyomisge ak inye koboto Israel, ko u ole teptoi Ngalechu (28) Ak kitebi Musa ak Yahweh en oloto betusiek artam ak kemousiek artam; ma am amtit anan koee beek. Ak kisirji koichoto lebelen ngalekab arorutiet, Ngatutik taman. Iboru yuto ko ngatutik 10 ko ngalek chemi en Arorutiet; kobaten mo arorutiet icheget. Kinyoru ngalalet ne u niton kora en, Ne.K.Nga 29:9, 2 A.Bet 34:31 2 Lai 23:2.
En Ne.K.Nga. 4:13; ko Ngatutik 10; keguren arorutietab Yahweh. Bik alak kosomoni yuton ak komwa kole Ngatutik 10 kityok Arorutietab Elohim. Ngatutik 10 komo Arorutiet icheket kobaten; Baornatetab Arorutiet.
Karakutiet :-
Miten chito ne tinye Lagok 12. En sait age, komiten gaa lagok 7. Yon kait toek gotab chichiton en kasarta neu niton; komuchei inendet komwoji toek kole;’lagochu 7 ko chechuget’. Tos iboru niton kole, lagok 5, che mamua inendet, komo chechiget ?
Ne.K.Nga 4:13 koboru kole; Konunetab Ngatutik 10 kogasei Israel tugul, ko ki korogutietab konunetab Ng’atutik tugul; ingetes tai en Ne.K.Nga 4:14. Ngalalet, ne u niton; kenyoru kora en; Kom 2:24, 2 La.18:12.
Iboru chuton kole, si kinde Ngatutik 10 moinget irit, ko ki si koek baornatetab somok nebo Arorutiet ne kiyai Yahweh ak Israel en sinai. Kima ko si kobor kole terchin Ngatutik 10, ak Ng’atutik igo.
Tos kiiboru nei kiroktab Aron ?
Koitosiek 17:5, 10; Yeityo kongat siaritab chito ne aleweni; ak awongu en tainyu kang’unyng’unget ne ing’unyng’ung’jinok lagokab Israel (10) Ak kilenji Yahweh Musa, ketite siaritab Aron kwo taitab baornatet, si kegonor koek kaborunet amu lagokab ngelelik; si kobit iwongu kang’uny’ngung’enywa ne ing’unyng’ung’jina, si mabek. En Isaia 11:4; Ago iruoksechin kibananok en imanda, ak koger kong che taloen chebo ngwony en imanda: ak kobir ngwonyuni en kiroktab kutinyi, ak kobare kiptengekinik kabusenyi. En Ngangutiet 2:27; Ak koboi en kiroktab karnet; ko u ye kituei terenikab cheptereniot komengekitu; ko u ye kiataach agane en Baba..Chuton tugul koboru kole kirokto, koboru Bounatet ne gerei kong ingelelik ak bistoik. En niton; ko kiroktab tisindet Aron, ko kibaorianjin Israel konai kole kigere gong ye ingelelji Yahweh ak Ngatutikyik .
Siaritab Aron kora ko kiiboru Kimnatetab Yahweh ne kiga igochi Musa ak Aron si kiboisien en taitab Israel; ker ko u en Komongu 7:12, 20, 8:17, 17:5, Koitosiek 20:8
Tos kiiboru nei manna che kimi teretab tahabu ?
En Komongu 16:32-34; Ak kilenji Musa, nito kit ne kongat Yahweh, kole, kinyit kerebet agenge tuguchoto kegonorji ibinwek che biitu let; si kobiit kogeer amitwogichoto che kiabaenak en ongatet, ye kiamoongwok omongune emetab Misri (33)Ak kilenji Musa Aron, inemun teret ne mingin ak inyit mana che yamei kerebet agenge, ak igonore taitab Yahweh, kegonorji ibinwekwok che biitu let (34) Kigonor anyun Aron en taitab
Baornatet kole kerib, ko u ye kingat Yahweh Musa. Iboru yuton kole manna che kimiten moingetab Arorutiet, ko ki si kibwaten amitwogik che kibaen Elohim Israel en ongatet. En Johana 6:31-33,48; Kiam kwanisiekyok manna en ongatet; kou ye kigisir kele, Kiagochi ichek magatiat ne bunu kipsengwet (32) Kolenji anyunYahshua ichek, Amwawok, iman, iman, ale, kima ko Musa ne kigonok magatiandanoton kibunu kipsengwet; ago konok Baba magatiat ne bo iman ne bunu kipsengwet (33)Amu magatiat nebo Yahweh ko noton chorugei en kipsengwet, ak kogochi ng’ony sobondo…(48) A magatiat nebo sobon ..Chuton koboru kole; magatiat nebo manna ne kiga kigonor si kibwaten amitwokikab ongatet ko, kiiboru Yahshua Messiah ne tinyie sobontab koigeny. En Ngangutiet 2:17;…..Inendet ne iterteri,agochini chebo manna che ungotin,…Iboru yuto kole; manna che ungotin ko; kiiboru kora sobontab koigeny ne kinyoru en Yahshua Messiah en Yahweh.
Tugul en tugul, ko emait ne kituiyechin, ko kitinyei tuguk che chang; Hebranik 9:2-5 che kiiboru tuguk che tokyin gei bounatetab Yahweh ne Nyonei; kimo kotinyei Ngatutik 10 kityok.
TEBUTIET 7
Tos iman mwaet ne len bik kiribei Ngatutik 10 kityok ?
Bik che chang kotinyei kabwatet ne leen; Ng’atutik che kiribei en Arorutiet Ne leel, ko Ng’atutik 10 Kityok. Ingegas Ngolyot ne u niton kora, kou yon bo iman. Konamgei ak kabwatet neu niton; konyolu, koteben gei chi tugul kole; tos chamdoyotin tuguchu amum ma kisir en Ngatutik 10 ? :-
(1) Tos chamtaat keam ak kee kiy age tugul? A.Lawik 11, Ne.K.Nga 14.
(2) Tos chamtaat kolaach kobogorisiek ingoroigab murenik, ak kolaach murenik ingoroikab kobogorisiek; ? Ne.K.Nga. 22:5
(3) Tos chamtaat komo icher koyonikab Yahshua kebeberwekab taman ? Koitosiek18:21, A.Lawik 27:30-
(4) Tos chamtaat ketiem Elohim ? Ne.K.Nga. 6:16
(5) Tos chamtaat kemwaitaen ne ya bounik ? Kom.22:28, Boi.23:5
(6) Tos chamtaat Ketiytii bik ? Ne.K.Nga. 1:17. Ak alak ………
KAGESUNET:-
Tugul en tugul; ko en chito ne ma iuuiitei muguleldanyi; ko toguu; ko Ngatutik Tugul chemi bukuit ne tilil, ko kigonu Elohim. Ak kimwa Yahshua kole mo kiistoi Ngatutiet age tugul agoi kosulda; Matayo 5:17-18; En noton, konyoljin bik tugul korib Ngatutik tugul agoi kosulda age tugul en kasartanyin kou en magetab Yahweh Elohim.
Amangu ale kaineet gei tuguk che chang konam gei ak konetisiet ne len Tos Terchin Ng'atutikab Yahweh ak chebo kiboitiontenyin Musa. Saenyun ak somenyun ale kiguyen tugul ngolyot nebo sorunet, ne kigigon konyil agenge; Juda 1:3. Bounatetab Yahweh Elohim konyonei kochoku, en noton, konyoljin chi tugul kocheng Ngolyondanyin en kagiletab gei.
Chamdaat ichob konetisioni komong che chang ak irobchi tupchosiek; kobaten etaat; ialde anan itesyi anan icheru anan iwal Ngalek che miten orinyin.
Ingoberur Yahweh Ngolyondenyin, ak kogonech kaguyet si kenai magenyin ALLELUYAH.
Romanik 10;13-15; Amun age tugul ne kuurei Kainetab Yahweh kesoru, (14) kuurtoi ano anyun inendet ichek che tom koyan ? ak iyandoi ano inendet ichek che tom kogas agobo inendet ? ak kastoi ano ama amdoindet ? (15) Ak amdoito ano, ngo ma kiyokto ? agot ko u ye sirat kole, kororon ne tia kelyekab icheget che ibu logoiywek che bo boiboyet, che bo tuguk che miach !
Yuto koboru kole, si konai bik Ng’olyotab Yahweh ak Kainenyin, ko ye kiyai boisietab amdaet. Amdoik ko ma imuchei koyai boisietab amdaet ye manyor toretet koyob tuiyet.
Uu niton iman; Ng’anasok tugul che kigonai Kainetab Yahweh ak Ng’alekyik, ko amun en boisietab amdoik, kou Tupchosiekyok; Julius Ronoh, Simion Sesat ak alak. Iboru nito kole ye kichulchigei, ketoret kiboitinik che bunotei en boisietab amdaet, konaei bik Yahweh ak Imandanyin.
Amwaei Kong’oi en tupchosekab Saoset amun en toretet ne kiigochi boisioni bo sirisiet en torigit 11 / o1 / 2010.
Ingoberur Yahweh Ngolyondenyin, ak kogonech kaguyet si kenai magenyin
ALLELUYAH.